تحلیل رفتار متقابل قسمت سوم
الگوهای تصمیم گیری
من وتو هردوخوب هستیم ولی ممکن است گاهی اوقات درگیر
رفتارهای غیر خوب یکدیگر شویم ، در این صورت ما از همان تصمیمات دوران کودکی
خود پیروی کرده ایم.
اینها بهترین روشی بودند که ما به عنوان کودکان نو پا می توانستیم
با کمک آنها خود را زنده نگهداریم و آنچه را که می خواستیم از دنیایی که در
نظرمان خشن و بی رحم می آمد بگیریم. گاهی ، به عنوان افراد بزرگسال ممکن است
از این الگوها استفاده کنیم ، هرچند که نتایج بی ثمر و دردناکی در پی داشته
باشد. حتی زمانی که ما کودکان نوپایی بردیم ، والدین ما قادر نبودند ما را
به روش خاص خود تربیت کنند. آنها یقینا" فشارهای زیادی بر ما وارد
آورده اند. ولی این ما بودیم که تصمیم گرفتیم با این فشارها کنار بیائیم ،
علیه آنها طغیان کنیم و یا آنها را نادیده بگیریم. این مسئله در مورد ما
بزرگسالان نیز صادق است. دیگران و یا محیط اطرافمان نمی توانند ما را وادار
کنند که به شکل خاصی فکر و یا احساس کنیم. دیگران و یا شرایط محیطی ممکن است فشارهای
زیادی بر ما وارد کنند ، ولی همیشه براساس تصمیمات خودمان با آنها روبرو می
شویم.
ما مسئول احساسها و رفتارهای خودمان هستیم.
هر زمان که تصمیمی بگیریم می توانیم بعد ها آن را تغییر
دهیم. این مسئله در مورد تصمیمهای اولیه ای که درباره خود و دنیای اطرافمان
گرفته ایم نیز صادق است. اگر بعضی از تصمیمات دوران کودکی ما نتایج دردناک و
ناراحتی برای ما به عنوان افراد بزرگسال به بار می آورد ، می توانیم تصمیمات
را ردیابی کرده و آنها را با تصمیمات جدید و مناسبی جایگزین کنیم.
بنابراین ما می توانیم تغییر کنیم. ما تغییر را صرفا"
براساس بینش نسبت به الگوهای رفتاری قدیمی خودمان بدست نمی آوریم ، بلکه با
تصمیم گیری فعالانه برای تغییر این الگوها به کسب آن نائل می شویم.
تغییرات ما می تواند واقعی و پا بر جا باشد.
روش قرار داد بستن
اگر شما متخصص تحلیل رفتار متقابل باشید و من هم مراجع شما
باشم ، ما برای دستیابی به تغییراتی که من مایلم به آن برسم ، مسئولیت دو
جانبه ای داریم.
این پیامد نظریه ایست که شما و من به نسبت مساوی مسئول رابطه
خودمان هستیم.
شما مسئول نیستید همه ی کارها را برای من انجام دهید و من
نیز انتظار ندارم که شما برای من هرکاری انجام دهید.
از آنجایی که هردوی ما در روند تغییر شرکت داریم ، بسیار
حائز اهمیت است که هردو به روشنی بدانیم که چگونه این همکاری انجام شود.
بنابراین ما با یکدیگر وارد قرارداد می شویم.
این بیانگر مسئولیتی است که هر یک از طرفین به عهده دارندو
من به عنوان یک مراجع از آنچه که می خواهم تغییر دهم و آنچه که مایلم انجام
دهم تا این تغییر رخ دهد ، سخن می گوییم ، و شما به عنوان متخصص و درمانگر
تأیید می کنید که مایلید با من در این زمینه همکاری کنید. شما متعهد می شوید
که از مهارتهای حرفه ای خودتان به بهترین نحو در این راه استفاده کنید و
بگوئید که در ازای کاری که انجام می دهید از من چه می خواهید.
ارتباط باز و نامحدود
مرحوم دکتر اریک برن تأکید داشت که مراجع درست به اندازه
درمانگر باید درباره ی آنچه در کار مشترکشان پیش می آید اطلاعات کامل داشته
باشد. این از نظریه ی اساسی ناشی می شود که انسانها دارای نهاد خوبی هستند و
همه توانایی فکر کردن دارند.
در روش درمانی تحلیل رفتار متقابل ، یادداشتهایی که درباره ی
مراجع نوشته می شود در دسترس او قرار می گیرد. درمانگر مراجع را تشویق می
کند که نظریات تحلیل رفتار متقابل را یاد بگیرد ، بنابراین مراجع در روند
تغییر نقش مساوی برعهده می گیرد.
برای کمک به ارتباط بین مراجع و درمانگر ، نظریات تحلیل
رفتار متقابل به زبانی ساده بیان می شوند. به جای استفاده از لغات طولانی
مشتق از لاتین و یونانی که در شاخه های دیگر روانشناسی مرسوم هستند ، تحلیل
رفتار متقابل از کلمات آشنایی استفاده می کند. «والد» ، «بالغ» ، «کودک» ،
بازی ، پیش نویس ، نوازش.
بعضی بر این عقیده اند که چنین زبان ساده ای ، بازتاب اندیشه
ای سطحی است. آنها در اشتباهند ، زیرا با وجود این که زبان تحلیل رفتار
متقابل ساده است ، نظریات آن عمیق و دقیقا" مستدل است.
الگوی حالات نفسانی
به بیست و چها ساعت گذشته ی زندگی خود فکر کنید.
آیا در طول این مدت لحظاتی وجود داشت که شما درست شبیه زمانی
که کودک خردسالی بودید رفتار ، فکر و یا احساس کنید؟
آیا زمانهایی نیز وجود داشت که رفتار ، فکر و یا احساس شما
درست مانند آنچه در زمانهای گذشته از والدینتان یا جانشینان آنها کسب کرده
اید باشد؟
و آیا هنوز موارد و موقعیت هایی وجود دارد که رفتار ، افکار
و احساسهای شما فقط یک پاسخ مستقیم این زمانی این مکانی به آنچه که در آن
لحظه ی خاص در اطراف شما اتفاق می افتد ، باشد؟
در این موقعیتهاست که شما به عنوان انسان بزرگسالی که هم
اکنون هستید پاسخ می دهید به جای این که پاسخ شما از ژرفنای دوران کودکی شما
برخاسته باشد.
همین حالا زمانی بگذارید و حداقل یک مورد از هرکدام از این
سه روش مختلف رفتار ، فکر و احساس که می توانید از بیست و چهار ساعت گذشته ی
خود بیاد آورید بنویسید.
با این کار شما اولین تمرین استفاده از الگوی حالات نفسانی
را انجام دادهاید.
حال بیاید درباره ی آنچه که انجام داده اید فکر کنید. شما سه
روش مختلف زندگی در این جهان را آزموده اید. هریک از اینها شامل یک رشته از
رفتارها ، افکار و احساسها است.
زمانی که رفتار ، افکار و احساسهایم درست مانند زمانی است که
یک کودک بودم ، در حالت نفسانی «کودک» خود قرار دارم.
و مادامی که رفتار ، افکار واحساسهایم پاسخی مستقیم به وضعیت
این زمانی این مکانی در رابطه به آنچه که در اطرافم می گذرد است و تمام
توانایی هایی را که به عنوان یک انسان بزرگسال دارم ، به کار می گیرم ، در
حالت نفسانی «بالغ» خود قرار دارم.
اغلب اوقات در کاربرد تحلیل رفتار متقابل به سادگی می گوییم
که در وضعیت «کودک» ، «بالغ» و «والد» خود قرار داریم.
زمانی که این سه حالت نفسانی را در کنار یکدیگر بگذاریم.
الگوی حالات نفسانی سه بخش شخصیت را که در واقع هسته ی اصلی نظریه ی تحلیل
رفتار متقابل است ، بدست آورده ایم. به صورت قراردادی سه دایره در کنار
یکدیگر نمایانگر این سه بخش هستند.
روند تجزیه و تحلیل شخصیت در قالب حالات نفسانی تحلیل ساختاری
نامیده می شود.
|