دو واقعیت اساسی در كار تیمی:
١. كار تیمی اصیل و واقعی در بیشتر سازمان ها همچنان گریز پا و دست نیافتنی است.
٢. سازمان ها به این علت در كار تیمی شكست می خورند كه ناآگاهانه در پنج دام طبیعی اما خطرناك می غلتند.
دام هایی كه پنج آفت یا آسیب كار تیمی خوانده می شوند: این آفت ها به یكدیگر چسبید ه اند و نمی توان آنها را از یكدیگر جدا كرد. هر یك از این آفت ها می توانند سبب ناكامی كار تیمی شوند.
نگاهی به هر یك از این آفت ها و مدلی كه از تركیب آنها پدید می آید میتواند موضوع را روشن تر كند.
١. آفت نخست بی اعتمادی اعضای تیم به یكدیگر است . ریشه این آفت بی میلی اعضای تیم به آسیب پذیر شدن در میان جمع است . کسانیکه ضعف ها و خطاهای خود را پنهان می كنند، زمینه بروز اعتماد را نابود می كنند.
٢. قصور در ایجاد اعتماد زیا ن بار است زیر ا زمینه ساز آفت دیگری است كه آن را ترس از برخورد می نامیم.
در تیم هایی كه بی اعتمادی حاكم باشد، امكان برخورد صادقانه آرا و عقاید از بین می رود و جای آن ر ا بحث های لفافه دار و اظهارنظرهای جانب دارانه می گیرد.
٣. نبود برخوردهای سالم زمینه ساز مشكل دیگری می شود كه نبود تعهد نام دارد . اگر افراد نتوانند در جریان بحث های باز و پرشور، نظرهای خود را بگویند، هیچگاه و یا دست كم به ندرت خود را به تصمیم هایی كه گرفته می شود پایبند می دانند؛ هر چند در نشستها و در حضور دیگران تظاهر به پذیرش آن تصمیم ها كنند.
٤. نبود تعهد و مشاركت واقعی، اعضای تیم استعداد پرهیز از مسئولیت پذیری و جوابگو شدن را در خود تقویت می كنند .
.
٥. كوتاهی در مسئولیت خواستن از یكدیگر،
بی توجهی به هدف و نتیجه كار هنگامی پدید می آید كه اعضای تیم نیازهای فردی )مثل مقام و منیت، پیشرفت شغلی، یا نیاز به تأیید و ستایش( یا حتی نیازهای قسمت هایشان را بر هد ف ها و نصا ب های تیمی، برتر بدانند . بنابراین درست مثل وقتی كه حلقه ای از یك رشته زنجیر بریده می شود، اگر بگذاریم حتی یك نقص در كار تیمی پیدا شود، تمام كار تیمی آسیب می بیند. برای شناخت این مدل راه دیگری هم وجود دارد و آن رویكرد مخالف(رویكرد ایجابی ) است .
یعنی ببینیم اعضای تیمهای یكدست چه میكنند.
١. به یكدیگر اعتماد می كنند.
٢. درگیر بحثهای آزاد و برخورد آرا و عقاید می شوند.
٣. به تصمیم ها و برنامه ها متعهد می شوند.
٤. برای ثمر بخش كردن و اجرای آن تصمیم ها و برنامه ها از یكدیگر مسئولیت می خواهند.
٥. همه فكر و ذكر آنها رسیدن به هدف های جمعی است.
این مسائل به نظر ساده می رسد
اما راه رسیدن به انجام آن بسیار دشوار و طاقت فرساست.
اعضای تیمهای بی
اعتماد…
• ضعف ها و لغزش های خود را از یكدیگر پنهان می كنند.
• از كمك خواستن یا دادن بازخوردهای سودمند اكراه دارند.
• از یاری دادن به حوزه های بیرون از مسئولیت خود اكراه دارند.
• بدون تلاش برای شناخت درست مقصود و استعداد دیگران عجولانه قضاوت می كنند.
• از شناخت مهارت ها و تجربه های یكدیگر و بهره برداری از آنها غفلت می كنند.
• برای هدایت رفتارهای خود وقت و انرژی تلف می كنند.
• كینه و حسد می ورزند.
• از شكست می ترسند و برای پرهیز از گردهمایی بهانه می تراشند.
اعضای تیم های اهل اعتماد:
• ضعف ها و لغزش ها را می پذیرند.
• یاری می جویند.
• درباره حوزه مسئولیت خود از این و آن می پرسند و بازخورد می طلبند.
• پیش از رسیدن به قضاو ت نهایی برای خود و دیگران حق تردید قائل می شوند.
• در دادن بازخورد و یاری رساندن به دیگران خطرپذیر هستند.
• مهارت ها و تجربه های یكدیگر را ارج می گذارند و از آنها بهره می برند.
• به جای سیاست بازی، وقت و انرژی خود را صرف كارهای مهم می كنند.
• بدون دودلی و اكراه پوزش می خواهند و پوزش می پذیرند.
• به نشست ها و دیگر فرصت ها برای “گروهی كاركردن” دل می بندند.
اعضای تیم های بیمناك از خود...
(ترس از برخورد):
• نشست های كسل كننده دارند.
• حال و هوایی درست می كنند كه به درد سیاست بازی و حمله های شخصی می خورد.
• از طرح مباحث مناقشه انگیز كه شرط موفقیت تیم است طفره می روند.
• از كشف همه نظرها و دیدگاه های اعضای تیم قاصرند.
• با ادا درآوردن و سعی در جلوگیری از برخوردهای احتمالی بین افراد، وقت و انرژی خود را هدر می دهند.
اعضای تیم های مشتاقِ بگومگو....
بدون ترس از برخورد:
• نشست های زنده و پرنشاط دارند.
• آرا و افكار همه اعضای تیم را كشف می كنند.
• مشكلات واقعی را به فوریت حل می كنند.
• سیاست بازی را به كمترین حد می رسانند.
• از طرح مسائل پیچیده و دشوار طفره نمی روند و آنها را آشكار كر د . دربار ه آنها به بحث می پردازند.
اعضای تیم های گریزان از تعهد....
نبود تعهد:
• در تشخیص جهت حركت و تعیین اولویت ها باعث ابهام و سردرگمی می شوند.
• به سبب كندوكاو بیش از حد و تأخیرهای نالازم، فرصت ها را یكی پس از دیگری از دست می دهند.
• تخم ترس از شكست و بی اعتمادی به خویشتن را می كارند.که پیامهای روانی در مسیر ایجاد می کند.
• بارها و بارها بحثها و تصمیم ها را تكرار می كنند.دور بیهوده و باطل به همراه دارند
• فكر و خیال و توهم را در بین اعضای تیم دامن می زنند.
اعضای تیمهای متعهد:
• جهت حركت و اولویت ها را روشن و شفاف می كنند.
• همه اعضا را در راستای هد فهای مشترك بسیج می كنند.
• مهارت پندآموزی از لغزش ها را تقویت می كنند.
• بدون دودلی به جلو حركت می كنند.
• جهت خود را بدون دودلی یااحساس گناه تغییر می دهند.
اعضای تیم مسئولیت گریز.....
پرهیز از مسئولیت
پذیری:
• بین اعضای تیم به سبب داشتن معیارهای متفاوت در عملكرد رنجش ایجاد می كنند.
• مشوق میا نمایگی هستند.
• مهارت ها و تعهدهای اساسی را زیرپا می گذارند.
• مسئولیت رهبر تیم را بیش از حد سنگین می كنند و او را به صورت یگانه كانون انضباط درمی آورند.
تیم جوابگو.....
مسئولیت پذیر:
• كاری می كند كه افراد ضعیف مجبور به اصلاح عملكرد خود شوند.
• با بازخواست از روش اعضا، به سرعت از مشكلات بالقوه آگاه می شود.
• احترام متقابل در بین اعضا ایجاد می كند زیرا همه آنها به طور یكسان باید پایبند به معیارهای متعالیباشند.
• از بوروكراسی بیجا برای مدیریت عملكرد و كارهای اصلاحی پرهیز می كند.
بی توجهی به نتیجه كار....
دور شدن از هدف ها و نصاب ها:
حد اعلای ضعف و نقص هر تیم آن است كه اعضا به چیزی غیر از هد ف ها و نصا ب های جمعی گروه دل ببندند. تیمی كه می خواهد عملكرد خود را بسنجد باید پیگیرانه به هد ف های معین و به دستاوردها و نتیجه های مشخص توجه كند.
نتیجه گیری
واقعیت این است كه كار تیمی یعنی رعایت چند اصل در زمانی طولانی . موفقیت این نیست كه به یك نظر یه ظریف و پیچیده یا پیشرفته معتقد و در آن استاد شویم . موفقیت یعنی درهم آمیختن شعور با پشتكار و نظم فوق العاده. تیم ها به دلیل ماهیت به شدت انسانی خود ، در كار موفق می شوند. اعضای تیم های تخصصی با آگاهی بر نقایص انسانی خود، فرصت رشد گرایش های طبیعی زیر را فراهم می كنند:
• اعتماد آفرینی
• بگومگو و برخورد در راستای اهداف تعیین شده
• پایبند شدن و تعهد
• مسئولیت پذیری و جوابگویی
• توجه به ثمر و نتیجه كار
اصل همکاری :1- پذیرفتن همدیگر2- حمایت از
هم 3- تمرکز بر هدف 4- درک موفقیت یا عدم آن از همه است.
انعطاف پذیری برای سازگاری گروه 1- آموزش
پذیرند 2- ثبات دارند -3- تعهد به گروه دارند 4- شایستگی و فرهیختگی دارند و توجه
به آن دارند 5- هدفمندند